1. ทฎษฎีจิตวิเคราะห์ (Psychoanalytic Theory)
คิดค้นโดย Sugmund Freud (บิดาจิตวิเคราะห์)
- แนวคิดทฤษฎี
1.1 ระดับของจิตใจ Level of Mind
1.2 โครงสร้างของจิตใจหรือบุคคล Structure of Mind/Personality
1.3 พัฒนาการทางบุคลิกภาพ Psychosexual Development
- โครงสร้างของบุคลิกภาพ
• อิด (Id) มีมาตั้งแต่เกิด อยู่ในจิตไร้สำนึก เช่น ความดิบ เถื่อน โหดร้าย
• อีโก้ (Ego) ความมีเหตุผล อยู่ในหลักความเป็นจริง
ซุปเปอร์อีโก้ (Superego) พัฒนามาตั้งแต่เด็กอายุ 5-6 ขวบ
- ระดับของจิตใจ > แบ่งเป็น 3 ระดับ
• จิตสำนึก (The consclous)
• จิตก่อนสำนึก (The preconscious)
• จิตไร้สำนึก (The unconscious)
ขั้นพัฒนาการของบุคลิกภาพ โดยมีพลังงานทางจิต เรียกว่า ลิบิโด (Libido)
- ขั้นปาก ( แรกเกิด - 1 ปี )นะ
- ขั้นทวารหนัก ( 1-3 ปี )
- ขั้นเพศ ( 3-5 ปี )
- ระยะแฝง ( 6-13 ปี )
- ขั้นพัฒนาการทางเพศ ( วัยรุ่นเป็นต้นไป )
2. ทฤษฎีพัฒนาการทางสังคม (Psychosocial Development Theory)
เชื่อว่า พัฒนาการทางบุคลิกภาพของบุคคลล เกิดจากที่บุคคลมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งเเวดล้อม ทุกช่วงวัยของชีวิต มีความสำคัญในการพัฒนาองค์ประกอบของ บุคลิกภาพตลอดชีวิต
3. ทฤษฎีสัมพันธภาพระหว่างบุคคล (Interpersonal Theory)
ผู้ริเริ่ม คือ Herry Stack Sullvian
- แนวคิด
3.1 มีสัมพันธภาพกับบุคคลอื่นในสังคม
3.2 มนุษย์เป็นผลผลิตของการปฏิสัมพันธ์กับสังคม
3.3 ประสบการณ์ในชีวิตต้นๆ มีอิทธิพลอย่างมากต่อสุขภาพจิต
> แนวคิดหลัก แบ่งออก 3 ลักษณะ ดังนี้
- เริ่มจากสัมพันธภาพระหว่างบุคคล
- สามารถอธิบายและสังเกตุได้
- พยายามกำจัดความวิตกกังวลนั้น
4. ทฤษฎีกลุ่มพฤติกรรมนิยม (Behavioral Theory)
นักทฤษฎีที่สำคัญได้แก่..
1. pavlov
2. Thorndike
3. Wolpe
4. Watson
5. Skinner
เชื่อว่า พฤติกรรมมนุษย์ทั้งหลายเกิดจากการเรียนรู้ มิใช่แรงผลักดันภายใน แต่เปนการได้ประสบการณ์การเรียนรู้
เรียนรู้มาผิดๆ --------> พฤติกรรมผิดปกติ --------> เรียนรู้ใหม่
- แนวคิดหลัก
4.1 มนุษย์เป็นสัตว์โลกชนิดหนึ่ง มีความซับซ้อน ระบบการคิด ภาษา และความเข้าใจ
4.2 พฤติกรรมของมนุษย์เกิดจากการวางเงื่อนไขและการเรียนรู้ในอดีต
4.3 พฤติกรรมของมนุษย์สังเกตุเห็นได้ อธิบายได้ และควบคุมได้
4.4 พฤติกรรมของมนุษย์ความผิดปกติของมนุษย์เป็นสิ่งยุ่งยากภายในจิตใจ เป็นเพียงพฤติกรรมสิ่งหนึ่งในการต้บสนองต่อสิ่งเร้า
4.5 พฤติกรรมของมนุษย์แสดงออกอย่างเหมาะสม จะได้รับแรงเสริมทางบวกและทำให้แสดงออกอีก
4.6 พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม สามารถแก้ไขได้โดยการเรียนรู้ใหม่
